Het zal zo’n twee jaar geleden zijn dat Fietsersbond Oldambt met de gemeente overlegde over diverse aansluitingen vanaf de Pieter Smit-brug naar de Bovenburen. Wij hadden de Bovenburen graag als Fietsstraat zien ingericht, maar gemeente Oldambt durfde dat toen niet aan (o.a. te veel vrachtverkeer).

Ook een upgrade van fietspaden rondom het Oldambtmeer lag op tafel; de provincie had hiervoor subsidie beschikbaar. Als Fietsersbond dachten wij: is dit nu en híer wel nodig? Er lígt immers bijna overal rond het Oldambtmeer een – voor Oldambtster begrippen ruim – fietspad, terwijl in het buitengebied tal van plattelandswegen geen enkel fiets- en/of voetpad hebben.

Het tracé-deel Noordereinde (tussen Oldambtmeer en A7) kwam ook ter sprake; en inderdaad… dáár ontbrak nog een fietspad langs het Oldambtmeer. Op enkele tientallen meters ervandaan lag al de plattelandsweg Noordereinde, die fietsers gebruiken om hun ‘Rondje Oldambtmeer’ te kunnen maken.
Al pratend-afwegend kwamen we tot de conclusie dat het best mogelijk zou zijn om fietsers veilig over het Noordereinde te leiden, míts de inrichting van de weg een ‘omgekeerde wegindeling’ zou krijgen (foto 2).

De kracht van de ‘omgekeerde wegindeling’ zit ‘m in de ‘eigen ruimte’ voor de fietser met fietsstroken van 2,2m breed. De rijbaan is maximaal 6,0m breed; bij deze breedte ‘verliest’ de automobilist op voorhand alle eenzijdig opeisbare ‘eigen ruimte’, want de grijze rijloper is dan maximaal 1,5m breed. Dat is een krachtig signaal naar de automobilist om meer anticiperend en beheerst te rijden; er is immers vooral ruimte voor fietsers en geen eigen ruime voor de auto (foto’s 3, 4).

Het psychologisch effect van een smalle rijloper en brede fietsstroken is, dat de automobilist steeds alert moet zijn op de ‘eigen positie’ op de weg: óf men rijdt op de fietsstrook in meerichting, óf men rijdt – bij inhalen – op de fietsstrook in tegenrichting.

Op een Fietsstraat 2.0 (plattelandsvariant) krijgt de fietser het grootste deel van de beschikbare ruimte in het dwarsprofiel; de automobilist moet bij inhalen te allen tijde goed anticiperen en de gekozen snelheid bij inhalen blíjft de verantwoordelijkheid van de automobilist. De ‘omgekeerde wegindeling’ wordt visueel ondersteund met rode fietsstroken. Een automobilist kan dus nooit beweren het bord ‘Fietsstraat’ én de roodgekleurde fietsstroken níet te hebben gezien.

Belangrijk aspect van een Fietsstraat 2.0 is de (her)indeling van de profielbreedte ten gunste van de fietser. Als de beschikbare ruimte in het dwarsprofiel varieert blijven de fietssttroken op 2,2m en mag alleen de rijloper versmallen of verbreden; de automobilist krijgt daarmee goede visuele ondersteuning bij het correct inschatten van de beschikbare inhaalruimte!

In dit pilot-traject is de vaste maat van de fietsstroken helaas niet overal consequent toegepast; in de bochten nabij de Pieter Smit-brug worden de fietsstroken opeens 0,6m smaller (vgl. foto’s 3 en 6). Zowel fietsers als automobilisten kunnen hierdoor worden verrast. De kracht van de ‘omgekeerde wegindeling’ was nu juist de ‘vaste breedte’ van de fietsstroken! Gemeente en provincie hebben zich – naar het lijkt – onvoldoende verdiept in de essentie van de fietsstraat: fietsers een eigen veilige ruimte en de ‘auto te gast’.
In de bochten (4,5m breed) had de rijloper heel eenvoudig volledig kunnen vervallen (= Fietsstraat 1.0, zonder variabele rijloper). De automobilist krijgt dan een duidelijk signaal dat hij daar áchter de fietser(s) moet blijven, omdat veilige inhaalruimte (tegenliggers!) ontbreekt.

Fietsersbond Oldambt is – los van dit te herstellen pilot-foutje – positief over het initiatief voor een Fietsstraat 2.0; de gemeente noemt dit overigens ‘Kroonfietsstraat’.
Voor de ‘puntjes op de i’ hebben wij de gemeente recent geadviseerd een (groter formaat) Fietsstraat-bord te plaatsen en de reguliere 30/60 km/u indelingen aan te houden (dus geen extra advies- of verbodsborden). Daarnaast adviseren we een onderbord met de tekst ‘matig uw snelheid bij inhalen’.
Fietsstraat 2.0 is ook goed toepasbaar op plattelandswegen tot 6,0m breed; denk daarbij aan smalle dijkwegen waar geen ruimte is voor vrijliggende fietspaden.

Als het wegbeeld het toelaat (recht tracé, geen fietsers) kan op plattelandswegen buiten de kom prima 60 km/u gereden worden. De herverdeling van het dwarsprofiel heeft als doel de positie van de fietser te versterken en de visuele informatie te optimaliseren. De ‘omgekeerde wegindeling’ is zeker niet bedoeld om ‘autootje te pesten’ en draagt hopelijk bij aan veiliger mobiliteit op het platteland voor iedereen!

Reacties of ervaringen: [email protected]