Bij de eerste stop zien we dat knelpunten op het platteland van een andere orde zijn dan in de stad. Nog voordat we Ganzedijk uitfietsen wijst de dorpsvertegenwoordigster ons op de situatie waarbij er naast de rijweg totaal geen voetpad te vinden is (foto 1). Buiten de bebouwde kom ontbreekt ook ‘eigen ruimte voor fietsers’; sommige automobilisten denken dat fietsers achter de 60 km/u belijning moeten fietsen (foto 2). En fietsers rijden veel te vaak dicht langs verhardingsranden; een extra risico op eenzijdige fietsongevallen, vooral als de randen diep zijn uitgesleten (foto 3).
En het autoverkeer…? Dat pakt de ruimte dat het krijgt en rijdt vaak te hard waar het niet kan of niet mag.

Wegbeheerders kunnen de positie van fietsers op het platteland sterk verbeteren door bij alle aankomende reconstructies en asfalteringswerkzaamheden de beschikbare ruimte te herverdelen ten gunste van fietsers en de wegindeling visueel te ondersteunen met rood asfalt, zoals bijvoorbeeld in Oostzaan is gedaan (foto 6).

Bij de volgende stop vertelt de civieltechnicus van de gemeente Oldambt over de variabele bodemondergrond in het zeekleigebied. Er ligt veel klei, maar ook klei-op-veen. Dit veen klinkt bij langdurige droogte in en de bodem herstelt zich niet meer naar de oude toestand. In drie jaar tijd (2018 t/m 2020) zijn veel verzakkingen ontstaan in de ondergrond met grote schade aan de wegfunderingen en scheuren in het asfalt als gevolg. Ook zwaar (landbouw)bevoorradingsverkeer is van invloed op de stabiliteit van wegen en oude dijklichamen.

Zwaar verkeer, hoge snelheden, steile randen en scheuren in wegen en paden; de bewoners op het platteland in Oost-Groningen kennen de gevaarlijke plekken meestal wel. Echter, zo’n smalle fietsstrook met meerdere langs-scheuren (foto 9) kunnen een zwaarbepakte vakantiefietser – die hier onbekend is – ten val brengen. De wegbeheerder is trouwens te allen tijde aansprakelijk voor de dan ontstane (letsel)schade.

Fietsersbond Oldambt wil een veel sneller herstel van wegen en paden en, op plaatsen waar een vrijliggend fietspad niet mogelijk is, direct een drastische herverdeling van de wegprofiel ten gunste van fietsers.

Bij herstel en onderhoud van asfaltwegen kunnen aan weerszijden van de weg brede rode fietsstroken worden geasfalteerd van 2,20 m breed, ongeacht de totale breedte van de weg. Zo’n maatregel hoeft ook nauwelijks extra geld te kosten.

Na weer een stuk fietsen staan we bij een T-splitsing nabij Nieuw Beerta waar fietsers de rijbaan (60 km/u) moeten oversteken (foto 10). De dorpsvertegenwoordigers ervaren de oversteek als onveilig. De fietsoversteek kruist weliswaar over het smalste deel van de rijweg, maar de omgeving van de oversteek voelt niet prettig. Wat is hier aan de hand?

De Fietsersbond vindt dat de bochtstraal van de T-splitsing hier te ruim is. De links van de rijbaan overstekende fietsers moeten niet alleen naar links en rechts, maar ook achterwaarts kijken om eventueel achteropkomende – links afslaande auto’s – te zien naderen. Bij een naderingssnelheid van 60 km/u uit drie richtingen is de tijd te kort om alle informatie tegelijkertijd te verwerken. Wij hebben dan ook voorgesteld in ieder geval de kruising te verkleinen. Andere (aanvullende) opties zijn het verhogen van het kruisingsvlak en/of het oversteken van de weg in twee delen met een tussensteunpunt.

Even later staan we op een plek waar fietsers komend van een fietspad weer op de rijbaan moeten rijden. De dorpsbewoners melden dat precies op de oversteekplek een kort en steil hellinkje genomen moet worden. Best gevaarlijk omdat je na stilstand niet eenvoudig snelheid kunt maken. Het hellinkje is ontstaan door de aanleg van een verhoogd wegvlak om de snelheid van het wegverkeer te remmen. De details van het uitvoeringsplan lijken hier gewoon vergeten te zijn.

De Fietsersbond heeft voorgesteld het fietspad veel eerder op hoogte te brengen zodat je als fietser na het stoppen zonder moeite kunt wegfietsen.

Deze kleine ‘reparatie’ is belangrijk om het fietscomfort en de fietsveiligheid voor bewoners en fietstoeristen verder te verbeteren.

Tussen Nieuw Beerta en Drieborg ligt al jaren een smal fietspad dat slecht afwatert en het kan daar af en toe ook behoorlijk glad zijn. Dit komt o.a. door de lage ligging van het fietspad t.o.v. de rijweg. Het water wordt niet geabsorbeerd door de smalle tussenberm en stroomt af op het fietspad met plassen als gevolg (foto 12). Dit knelpunt is in 2018 al eens door de Fietsersbond aangekaart bij de gemeente. Des temeer belangrijk dat de dorpen ook weer van zich laten horen.

In het gebied liggen diverse tweerichting fietspaden van zowel 1,5 m. als 2,0 m. breed. De deelnemers ervaren tijdens de fietsmiddag dat voor fietsen naast elkaar, een fietspad van 2,0 m breed veel comfortabeler is. We hadden deze dag vrijwel geen tegenliggers; en dat is in de zomer vaak wel anders.

Landelijk wordt er gewerkt aan een nieuwe CROW-richtlijn voor de breedte van fietspaden, o.m. gebaseerd op het aantal fietsers per (piek)uur dat op een fietspad rijdt. Bij meer dan 100 fietsers per (piek)uur wordt dan in twee richtingen een fietspadbreedte van circa 3,0 meter geadviseerd.

Uit een onlangs gehouden enquête van Fietsersbond Groningen kwamen desondanks veel positieve reacties binnen over het nieuwe fietspad langs de Westerwoldse Aa. Hoewel dit betonpad slechts 1,50 m breed is, waarderen fietsers hier kennelijk de uitwijkranden van grastegels (foto 13). Deze randen zijn vergevingsgezind; dat wil zeggen: je kunt je een stuurfoutje veroorloven of veilig uitwijken voor een tegenligger. Voordeel van deze randen is dat je akoestisch gewaarschuwd wordt als je van het betonpad raakt. Ook groeit er minder vegetatie over het fietspad (of de weg) en er ontstaan ook minder kuilen en uitgesleten randjes in de berm (foto 14). Langs fietspaden en wegen in het buitengebied zien wij dan ook graag meer vergevingsgezinde randen verschijnen (foto 15)!

Vijf dorpen in Oost-Groningen namen tezamen het initiatief de verbetering van fietsvoorzieningen te agenderen. Ze dienden een plan in bij ‘Toukomst’. Allerlei knelpunten zoals verzakkingen, scheuren in asfalt, steile randen, smalle paden, gevaarlijke oversteken en lastige afwatering kunnen op elk moment startpunt zijn voor iets nieuws of iets beters!

Wat zou het mooi zijn als het komend jaar in Oldambt overal 2,20 m brede rode fietsstroken verschijnen op wegen die worden geasfalteerd! Dit hoeft toch nauwelijks extra geld te kosten?

Wat zou het mooi zijn als ook alle nieuwe fietspaden vergevingsgezinde uitwijkranden krijgen?

En tenslotte…, wat zou het mooi zijn als gemeente Oldambt zich met een groots fietsoffensief zou kandideren voor de verkiezing van Fietsgemeente 2022?