Het gaat niet goed met het milieu: klimaatdoelstellingen zullen waarschijnlijk niet gehaald worden, fijnstof blijft een probleem en velen lijden onder geluidsoverlast. Klimaatdoelstellingen spelen op wereldniveau, de impact van fijnstof en geluid speelt meer stedelijk. Daarnaast dreigt Groningen onbereikbaar te worden voor mensen van buiten de stad door de vele opstoppingen die niet alleen auto’s maar ook het OV raken.

De fiets, in al zijn varianten, kan een rol spelen in het verminderen van al deze problemen:

• De uitstoot van CO2 en fijnstof is laag
• Fietsen produceert weinig geluid
• De fiets neemt weinig ruimte in en is minder gevoelig voor opstoppingen

Daarnaast zorgt fietsen ervoor dat degenen die dat doen in beweging zijn, hetgeen goed is voor de algehele gezondheid van de fietsers. Met de opkomst van de elektrische fiets, is de fiets ook meer geschikt geworden voor mensen die grotere afstanden (tot 40 kilometer) af moeten leggen èn voor het gebruik van de fiets bij winderig weer.

Kortom, het gebruik van de fiets dient het behalen van vele milieudoelstellingen!!

De toename in de variëteit aan fietsen zorgt er wel voor dat er grotere verschillen ontstaan in de snelheden van de fietsers en dat er meer ruimte nodig is voor de fiets: fietspaden zullen breder en rechter moeten worden. Om de voordelen ten opzichte van de auto volledig te benutten zullen fiets en autoverkeer zoveel mogelijk gescheiden moeten worden. Kortom: om de milieuvoordelen van de fiets te behalen zal er ruimte voor de fiets gemaakt moeten worden.

Fietsers houden van de natuur, dus bij het vinden van deze ruimte moet gezocht worden naar routes om de natuur te sparen. Indien die ruimte echter niet te vinden is, zal de fiets zijn ruimte moeten krijgen, zal er af en toe een boom of een vleermuis moeten wijken voor de fietsroute en zal elders naar compensatie van de natuur gezocht moeten worden.

Ik ben Lammert Tiesinga, voorzitter van het IVN Groningen-Haren. IVN staat voor Vereniging voor Natuureducatie en duurzaamheid. Laat ik eerst vertellen hoe we bij dit onderwerp betrokken zijn geraakt. Ik ben coördinator en actief in de IVN werkgroep Stadsecologie, die vijf jaar lang excursies heeft georganiseerd over de Stedelijke Ecologische Structuur. En er ook een prachtig boekje over heeft geschreven, dat inmiddels helemaal is uitverkocht: Groningen Groene Stad.

De Stedelijke Ecologische Structuur is al een jaar of tien beleid van de gemeente Groningen. De SES houdt in dat er groene verbindingen / ecologische zones worden gecreëerd waarbij allerlei soorten planten, dieren, vleermuizen, vlinders, bijen etc. zich kunnen verspreiden. Daardoor wordt de stadsnatuur en de biodiversiteit versterkt. Het gaat om de verbinding van groene gebieden in en om de stad, ook om verbinding van het groen in de stad met de natuur buiten de stad.

Groen in de stad is niet alleen van belang voor de biodiversiteit, maar ook voor het welzijn van mensen en zorgt ervoor dat de gevolgen van de opwarming van het klimaat binnen de perken kunnen blijven. Voor mensen is het belangrijk dat ze er kunnen recreëren en ontstressen. Als IVN waren we lovend over dit gemeentelijke beleid.

We zijn erg geschrokken toen bekend werd dat er brede fietspaden zouden worden aangelegd dwars door de ecologische zones. Het bleek dat de fietspaden gepland waren dwars door de kerngebieden van de SES. Dat hadden we nooit voor mogelijk gehouden, want het druist helemaal in tegen het groene beleid dat de gemeente tot dan toe had gevoerd.

In Park Selwerd, dat sinds 2010 ecologisch werd ingericht en beheerd, zouden meer dan 80 bomen worden gekapt. Terwijl er helemaal niet veel bomen in het park staan. Het zou een kaalslag worden. Veel mensen daar wonen in flats en zijn voor recreatie op het park aangewezen. Ook langs de ringweg ten noorden van Selwerd en Paddepoel zouden veel bomen worden gekapt. En er waren plannen voor de Helperzoom, ook een kerngebied van de SES, waar rigoureus zou worden ingegrepen. We stonden perplex, want dit waren nu juist ook de zones die de natuur in de stad verbinden met de natuur buiten de stad.

Het leek alsof de gemeenteraad en het College van B&W volledig vergeten waren dat er een SES is. Groningen moest fietsstad worden en daar moest alles voor wijken.
We stonden perplex.

Met heel veel bewoners van de noordelijke wijken zijn we in het geweer gekomen. Want ook de bewoners werden volledig overvallen door de plannen om in no time heel veel bomen te kappen. Ze hebben 2000 handtekeningen verzameld, die ik mocht aanbieden aan de raadscommissie Beheer en Verkeer. Pas daarna gingen ook alarmbellen rinkelen bij wethouders en gemeenteraadsleden. Er zijn er inspraakbijeenkomsten georganiseerd en de plannen zijn aangepast, hoewel ze natuurlijk nog wel schade opleveren voor de natuur. Het is jammer dat niet veel eerder is ingezien dat brede fietspaden niet passen binnen groene SES-zones. Dan hadden andere keuzes kunnen worden gemaakt.

Als IVN zijn wij ook voorstanders van goede bereikbaarheid van de stad per fiets en voor goede fietspaden. Dat wil iedereen. Maar we zijn ook voor de versterking van de natuur in de stad. Groene zones zijn ervoor om te ontspannen, om te wandelen, kinderen moeten er kunnen ravotten. Ze zijn niet bedoeld om met een rotgang doorheen te fietsen. Daarom zijn we ook niet voor de aanleg van brede snelfietspaden door de kwetsbare groene gebieden die voor langzame recreatie, ontspanning, wandelen, joggen, spel en rust van belang zijn. Langzame recreatie en ontspanning verhouden zich slecht met de snelle fietsers die nu hun intrede doen. Snelfietspaden zouden langs verkeerswegen aangelegd moeten worden, daar waar al snelverkeer is. Waar mogelijk in combinatie met nieuwe groene zones, die het fijnstof en de CO2 kunnen opnemen. Op die manier kunnen we de groene zones met smallere fietspaden bewaren voor mensen die geen haast hebben: ook voor kinderen en ouderen die zich willen verplaatsen, spelen of wandelen. Dat is niet alleen beter voor het groen, maar ook een stuk veiliger.